En nog een verslag van De Nieuwe Mecenas, ditmaal van de website cultuurbewust.nl:
Door Simone van Saarloos
19 mei 2011
‘Hij of zij wil geen gaten vullen, maar handelen uit liefde,’ stelt Sigrid Hemels, deskundige op het gebied van het kunstmecenaat in een debat over De Nieuwe Mecenas. Dit debat werd georganiseerd door het jongerencollectief HappyChaos. Die gaten creëert de overheid door te bezuinigen op kunst en handelen uit liefde vormt het noodzakelijke verwantschap tussen de mecenas en de kunst die hij of zij steunt.
Theo Schuyt, hoogleraar filantropie aan de VU en eveneens te gast in debatcentrum De Nieuwe Liefde, geeft nog een andere reden om het mecenaat nieuw leven in te blazen: ‘Geld geven is psychisch heel gezond, je wordt er vrolijk van.’ De directeur van het Gemeentemuseum in Den Haag, Benno Tempel, waarschuwt dat er ook giften in natura (lees: kunstwerken) worden geschonken. Hemels voegt daar slinks aan toe: ‘Soms ook giften waar het museum ongemakkelijk van wordt [lees: lelijke kunst].’ Gegniffel in de zaal, die volzit met studenten en jonge kunstliefhebbers.
Na het debat, dat meer een goed gesprek vormt omdat de gasten het grotendeels met elkaar eens zijn (er zouden meer mecenassen en minder domme bezuinigingen moeten komen/zijn), geven de meeste jongeren aan dat zij de kunsten later best willen steunen. Mits ze zelf genoeg verdienen natuurlijk.
Zes nullen
Maar gulle giften en veel geld gaan niet samen, grapt Schuyt: ‘Vermogenden zijn vermogend omdat ze niets geven.’ Maar ‘wie iets meer aanzien wil dan zes nullen achter zijn naam, moet investeren in een onsterfelijk bestaan.’ Optreden als beschermheer van de kunst geeft eeuwig plezier.
De verantwoordelijkheid van het beschermen van kunst ligt niet alleen bij het mecenaat, betoogt Roy Cremers, de jongste van de vier gasten. Onlangs heeft hij voordekunst.nl opgericht, een website waarop kunstenaars hun product verkopen kunnen. Volgens Cremers moet je zichtbaar zijn, zonder te schreeuwen. Kunstenaars moeten zich presenteren in plaats van te berusten in een slachtofferpositie. Ook de mecenas zelf moet zichtbaar trots zijn, want ‘zien geven doet geven’. Maar uiteindelijk, verzucht Tempel, is het mecenaat een mentaliteit: de ‘mecenas zit in je hoofd’.
Kapitalisten-echtpaar Kröller-Müller
Helene Kröller-Müller (1869-1939) was zo’n trotse mecenas. Zij stelde haar hele leven in dienst van het realiseren van een museum, ‘een Louvre op de Veluwe’ zoals haar biograaf Eva Rovers het formuleert. Het ‘kapitalisten-echtpaar’ Kröller-Müller bezat een grootse collectie aan kunst – waaronder veel Van Gogh – die zij met ‘passie, doorzettingsvermogen en openheid van geest’ bijeen verzamelden.
De economische crisis begin jaren dertig van de vorige eeuw en de ‘creatieve boekhouding’ van Helena’s echtgenoot – ‘Dirk Scheringa was er niets bij’ – leidden bijna tot een faillissement, maar de even onweerstaanbare als onuitstaanbare Helena, wiens wil wet was, zette door. Het museum, dat uiteindelijk pas in 1938 werd gebouwd, noemde zij steevast het ‘overgangsmuseum’, omdat ze nog altijd streefde naar dat imposantere ‘Louvre op de Veluwe’. Een jaar na de bouw overleed zij, maar haar nalatenschap aan kunst is inderdaad onsterfelijk.
Rechtse hobby
Biografe Rovers benadrukt dat de bouw van het Kröller-Müller museum bijna werd tegengehouden door de linkse socialisten. Kunst was toen dus een ‘rechtse hobby’. Dat het mecenaat en de maatschappelijke visie op kunst aan verandering onderhevig zijn, stemt hoopvol.
Want wat nu nodig is, is verzelfstandiging van de kunsten. Nu het royale subsidiesysteem na de Tweede Wereldoorlog wordt opgeheven, moeten kunstenaars streven naar verbinding met de maatschappij, aldus Rovers. Wat verder nodig is: passie. Zoals het leven en het museum van Helene Kröller-Müller toont, behoeft de mecenas de ‘gepassioneerdheid van een gek’.
Voor even gek
Om die gekte voor even te voelen, heeft HappyChaos een kunstmarkt georganiseerd, waarin het publiek zich even voor mecenas kan wanen. De kunstenaars, waaronder een dichteres, singer-songwriter en fotograaf, wachten met het maken of uitvoeren van hun werk tot zij betaald worden met muntjes die eventueel ook aan bier kunnen worden besteed. Het wordt maar niet stil in De Nieuwe Liefde. Aan de bar wordt bier gedronken (2 muntjes), maar in de lift klinkt poëzie (3 muntjes), in de hal zingt het Kobra Ensemble een verrassende variatie aan klassiek en pop (5 muntjes) en bovenin het gebouw speelt een video-installatie, mits er natuurlijk genoeg mecenassen zijn.
Niet gek genoeg
De naar eigen zeggen ‘Folk & Roll’-band The Tunes sluit de avond af. Eerst wordt nog even gekeken of er wel gul gegeven is. De opbrengst van de avond gaat naar Red Light Radio, een radioprogramma dat op de Wallen wordt gemaakt en waar, lekker politiek correct, elkesound van Amsterdam vertegenwoordigd wordt. Helaas zat de mecenas bij de bezoekers blijkbaar meer in het hoofd dan in de portemonnee. Met een gift van 1,08 munt per persoon is de nieuwe, passievolle Kröller-Müller nog niet gevonden. HappyChaos staat bekend om originele, eigenzinnige projecten, maar het publiek is niet gek genoeg om gaten te vullen.
Bron: cultuurbewust.nl